Interim management buy in/out – czyli jak wyjść bezpiecznie i zyskownie z nierentownej spółki
Co robić w sytuacji, gdy spółka wymaga restrukturyzacji, a udziałowcy są już zmęczeni nieskutecznymi próbami uzdrowienia sytuacji przez kadrę zarządzającą i nie mają ochoty na kolejne dofinansowanie nierentownej działalności? Być może właściwym rozwiązaniem jest skorzystanie z usługi interim management buy out/in?
Interim management buy out/in stanowi połączenie usług zarządzania czasowego (ang. interim management) z wykupem menedżerskim (ang. management buy out) – jeżeli menedżerowie biorący udział w wykupie pochodzą z wewnątrz organizacji, lub ang. management buy in – w przypadku menedżerów wchodzących do organizacji z zewnątrz w celu wykupu).
Jaka jest istota usług interim management i kiedy warto po nie sięgać?
Usługi zarządzania czasowego w polskiej kulturze zarządzania są mało znane i niezrozumiałe, pomimo ich dużej i wciąż rosnącej na świecie popularności. Interim Management to czasowa, sprecyzowana co do celu i zakresu usługa zarządzania świadczona przez zewnętrznego interim menedżera o odpowiednim profilu zawodowym, nakierowana na osiągnięcie w organizacji uzgodnionych rezultatów biznesowych. Bazuje ona na współpracy interim menedżera z organizacją oraz jego partycypacji w ryzyku i zysku co do zamierzonego efektu.
Na rynku pojawia się coraz więcej freelancerów usiłujących świadczyć usługi interim management w wyniku utraty pracy etatowej lub kontraktowej w dużych organizacjach biznesowych, którzy traktują te usługi jako formę wolnego zawodu stanowiącą rozwiązanie przejściowe w ich karierze zawodowej. Tymczasem jedynie doświadczeni interim menedżerowie, świadczący usługi zarządzania czasowego w efekcie świadomego i przemyślanego wyboru, posiadający odpowiednie predyspozycje osobiste, kompetencje merytoryczne i specjalistyczne narzędzia, mogą zapewnić odpowiednią jakość i efektywność takich usług.
Z mojego kilkunastoletniego doświadczenia wynika, że firmy, które chcą w pełni wykorzystać możliwości wynikające ze specyfiki tych usług, powinny rozważyć podjęcie współpracy z wyspecjalizowanymi w tym zakresie podmiotami. W odróżnieniu od interim menedżerów prowadzących najczęściej jednoosobowe działalności gospodarcze oraz providerów o rodowodzie executive search, próbujących kojarzyć interim menedżerów z klientami, podmioty wyspecjalizowane w usługach interim management – oprócz partycypacji w ryzyku i zysku ze strony interim menedżerów bezpośrednio zaangażowanych w realizację projektów – oferują klientom dodatkową gwarancję sukcesu. Ma to strategiczne znaczenie dla klientów, gdyż wiąże się z wzięciem na siebie przez te podmioty dodatkowego ryzyka dostarczenia uzgodnionych rezultatów biznesowych w określonym czasie, poprzez:
- odpowiedni dobór interim menedżerów,
- nadzór nad nimi w formie Shadow Managementu (shadow menedżer to „niewidoczny” lider projektu zmiany),
- wspieranie realizowanych przez nich projektów własnym zapleczem analitycznym
w ramach biura projektów, - rekonstrukcję lub powiększenie zespołu projektowego o dodatkowych ekspertów
w zależności od bieżących potrzeb, - bycie sparing partnerem i doradcą dla zarządów i rad nadzorczych klientów.
Interim management stanowi rozwiązanie efektywnie wspierające procesy fuzji i przejęć, debiutów giełdowych i innych zmian struktury właścicielskiej. Znakomicie sprawdza się również w sytuacjach ekspansji rynkowych, uruchamiania nowych spółek lub linii biznesowych czy realizacji kluczowych kontraktów. Jest to także rozwiązanie, po które skutecznie sięga się w sytuacjach czasowego zastępstwa menedżerów etatowych oraz wdrażania menedżerów kontraktowych. Organizacje biznesowe często korzystają z usług interim management w obliczu trudnych sytuacji, w których się znalazły. Występuje wtedy potrzeba:
- redefinicji kierunków rozwoju,
- opracowania i wdrożenia nowych strategii,
- pozyskania dodatkowych kapitałów,
- optymalizacji procesów biznesowych,
- zwiększenia efektywności podejmowanych działań,
- przeprowadzenia głębokich i niepopularnych zmian,
- transferu know-how do organizacji,
- wzmocnienia przywództwa.
W świetle opracowanej nowelizacji prawa upadłościowego i naprawczego – która trafiła już do wyższej izby parlamentu i ma obowiązywać od nowego roku w formie prawa restrukturyzacyjnego – rola interim menedżerów posiadających odpowiednie uprawnienia restrukturyzacyjne nabierze dodatkowego znaczenia dla firm zagrożonych upadłością, co zostanie omówione w kolejnym numerze magazynu „Controlling i Zarządzanie”.
Innowacyjne podejście do wykupów menedżerskich
Uzupełnienie klasycznych wykupów menedżerskich buy in/out o element tymczasowości „interim” pozwala podmiotowi wyspecjalizowanemu w tego typu usługach wziąć odpowiedzialność za organizację biznesową klienta nie tylko na poziomie operacyjnym – zarząd, ale również kontrolnym – rada nadzorcza, oraz właścicielskim – udziałowcy/akcjonariusze, realizując czasową inwestycję kapitałową. Przewaga kompleksowości rozwiązania interim management buy in/out w porównaniu z działaniami klientów wyłącznie w oparciu o zasoby własne firmy, wykorzystanie firm doradczych lub pojedynczych interim menedżerów została zaprezentowana na schemacie 1.
Schemat 1. Zakres usług interim management buy out/in
Treść
|
Inwestycje i finansowanie |
|||
|---|---|---|---|
| Analiza i modelowanie | Wdrożenie | Administrowanie i monitorowanie |
Wyjście z inwestycji Realizacja zysku |
| Zasoby wewnętrzne | |||
| Doradztwo gospodarcze | Zasoby wewnętrzne | ||
| Interim managment | Zasoby wewnętrzne | ||
| Interim management buy in/out | |||
Projekt interim management buy out/in rozpoczyna się audytem organizacji klienta.
W kolejnym kroku opracowywana jest strategia restrukturyzacyjna, uwzględniająca zmianę struktury właścicielskiej i pozyskanie dodatkowego kapitału. Na tym etapie usługa ta wyróżnia się – na tle działań realizowanych przez klienta zasobami wewnętrznymi lub wspieranych zewnętrzną firmą doradczą – koncentracją na przyszłym wdrożeniu, za którego skuteczność bierze odpowiedzialność podmiot wyspecjalizowany w usługach interim management buy out/in, będący autorem strategii.
W kolejnym kroku, przeprowadzając wdrożenie (w odróżnieniu od klasycznej usługi interim management realizowanej najczęściej przez pojedynczego interim menedżera), podmiot wyspecjalizowany w usługach Interim Management buy out/in uruchamia zespół ekspertów, którzy – oprócz restrukturyzacji organizacji klienta, realizowanej na poziomie zarówno strategicznym, jak i operacyjnym – wdrażają jednocześnie plan inwestycyjny odkupu udziałów od dotychczasowych właścicieli, którzy na etapie zatwierdzania strategii restrukturyzacji uzgodnili wyjście z inwestycji według precyzyjnie określonych parametrów. Transakcja ta może odbywać się również z udziałem wybranych menedżerów zatrudnionych w organizacji klienta. Mamy wówczas do czynienia z modelem wykupu buy out.
Po sfinalizowaniu odkupu udziałów następuje rekonstrukcja rady nadzorczej i specjalistyczny podmiot realizujący usługę interim management buy out/in przejmuje odpowiedzialność za przedsiębiorstwo również na poziomie właścicielskim. Po przeprowadzeniu restrukturyzacji następuje wyjście z inwestycji poprzez sprzedaż udziałów nowemu inwestorowi lub poprzez giełdę oraz końcowe rozliczenie z poprzednimi właścicielami. W przypadku nowego inwestora branżowego lub finansowego stosuje się opcjonalnie dodatkowe wsparcie w przejęciu i rozwoju przedsiębiorstwa w formie klasycznej usługi interim management.
Usługi interim management buy out/in sprawdzają się dobrze zarówno w projektach typu start-up, jak i w dojrzałych biznesach, kiedy występuje potrzeba zapewnienia sukcesji, wsparcia zarządu w wykupach menedżerskich czy umożliwienia dotychczasowym inwestorom bezpiecznego wyjścia z inwestycji.
Robert Loranc
Prezes Zarządu Loranc & Partners Sp. z o.o.
Polecamy lekturę i zapraszam do dyskusji oraz Kontakt.
